Γιατί οι μετεωρίτες πέφτουν πάντα μέσα σε κρατήρες; Γιατί όποτε φοράω αδιάβροχο, βρέχει; Γράφει ο Easy Rider
Μιας και τελείωσε το μουντιάλ και είμαστε στη φάση της αποτοξίνωσης, ας το ρίξουμε λίγο στην αμπελοφιλοσοφία.
Αρχή με δύο παραδείγματα:
Ερώτημα πρώτο: γιατί οι μετεωρίτες πέφτουν πάντα μέσα σε κρατήρες;
Ερώτημα δεύτερο: γιατί όποτε φοράω αδιάβροχο, βρέχει;
Η μαιευτική του Σωκράτη ήταν η τακτική να θέτεις τα σωστά ερωτήματα ώστε να πάρεις τις απαντήσεις που πρέπει για το ζήτημα που σε απασχολεί. Φυσικά, οι αρχαίοι Έλληνες τότε ενδιαφέρονταν για δευτερύοντα ερωτήματα, όπως περί της ηθικής του ανθρώπου, περί της κίνησης των πλανητών, περί της δημιουργίας του Κόσμου κλπ. Εμείς, ως γνήσιοι απόγονοι των φιλοσόφων, αφενός ασχολούμαστε με τα πραγματικά σοβαρά, όπως αν καταγόμαστε από άλλον γαλαξία (εξάλλου οι περισσότεροι νομίζουν πως ένας γαλαξίας βρίσκεται σε μια απόσταση περίπου ίση με την Ομόνοια-Κάνιγγος) ή αν έχουμε επηρεάσει όλα τα έθνη του πλανήτη (ακόμα και άλλων), αφετέρου εχουμε αντικαταστήσει τις απαντήσεις που πρέπει με αυτές που θέλουμε, και τα σωστά ερωτήματα με αυτά που μας αρέσουν. Κι επειδή του Έλληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει, περνάμε κι ένα χεράκι μπινελίκια σε όποιον μας χαλάσει την κοσμοθεωρία περί της ανωτερότητος της φυλής.
Τα παραπάνω ερωτήματα από γραμματικής και συντακτικής απόψεως, είναι σωστά, όμως καταρρέουν τόσο λογικά όσο και επιστημονικά. Το πρόβλημα είναι πως, αν του Έλληνα του καρφωθεί ότι ο μετεωρίτης πέφτει μόνο σε κρατήρα, είναι καλύτερα για ‘σένα να το κάνεις διασυμπαντική αλήθεια, παρά να πας να του εξηγήσεις ότι κάνει λάθος και ότι στην πραγματικότητα οι κρατήρες δημιουργούνται λόγω της πτώσης του μετεωρίτη.
Υπάρχουν, φυσικά, και άλλες παράλληλες οπτικές γωνίες. Ας πούμε, αφού η Μπαρτσελόνα πήρε το πρωτάθλημα στην Ισπανία, είναι η μόνη πρωταθλήτρια ομάδα σε όλον τον κόσμο.
Ή, αφού το συκώτι είναι όργανο και το πιάνο επίσης όργανο, τότε το συκώτι είναι πιάνο. Το ίδιο ισχύει και με το μοιρογνωμόνιο αλλά και με τον αστυνομικό βεβαίως. Αυτές οι λογικές μοιάζουν πολύ στην ελληνική.
Αν κάποιος βάλει μια ταμπέλα σε ένα δημόσιο παγκάκι, μην πλησιάζετε, είναι φρεσκοβαμμένο, πολύς κόσμος θα πάει να ακουμπήσει με το χέρι για να επιβεβαιώσει ότι δεν του λένε ψέματα. Μόλις, όμως, κάποιος αρχίσει μια παντελώς ασυνάρτητη ανάλυση περί των πιο απιστεύτων πραγμάτων (είτε ότι προερχόμαστε από άλλους γαλαξίες, είτε ότι είμαστε σε προαιώνιο πόλεμο με τους τάδε κρουασανόμορφους καβουρογαλατάδες, είτε ότι το dna μας έχει 509 χρωμοσώματα, εν αντιθέσει με τα μόλις 12 των υπολοίπων), συνήθως πιστεύουμε τα πάντα. Αμάσητα. Γιατί; Έχετε αναρωτηθεί;
Το ακόμα καλύτερο είναι, ότι όσο μεγαλύτερη είναι η μπούρδα, τόσο πιο εύκολα γίνεται πιστευτή, τόσο περισσότερο εδραιώνεται και τόσο μεγαλύτερη αυθεντία θεωρείται ο μπουρδολόγος. Και φυσικά, έχει αποδειχθεί πως, όσο περισσότερες είναι οι μπούρδες που πλασάρονται, τόσο μικρότερη είναι η ανάγκη να ελεγχθεί η εγκυρότητά τους. Αλλά το παγκάκι θα το τσεκάρουμε, όλα κι όλα. Μην μας πιάνουν και κορόιδα.
Και τι δεν έχουμε διαβάσει, με τέτοιες τακτικές. Κάπως έτσι, εμείς οι Έλληνες και μόνο εμείς, έχουμε εφεύρει τη γραφή, τον τροχό, τη φωτιά, τις επιστήμες, τον ηλεκτρισμό, τα φωτοβολταϊκά, ενδεχομένως και τα σταυρόλεξα, ενώ, βεβαίως-βεβαίως, ακόμα και ο Χριστός ήταν Έλληνας και όλα αυτά επαιρόμενοι για την ανδρομέδεια καταγωγή μας. Βέβαια, ακόμα δεν έχω καταφέρει να ανακαλύψω, γιατί ενώ ο Χριστός ήταν Έλληνας, οι μαθητές του ήταν Ιουδαίοι, αλλά που θα πάει, θα το βρω. Η ουσία είναι ότι όλοι οι άλλοι, δεν έχουν καταφέρει να ανακαλύψουν ή επιτύχουν τίποτα. Ποτέ. Μυστήρια πράγματα. Κάτι βιομηχανικές επαναστάσεις, κάτι τυπογραφίες, κάτι ατομικές ενέργειες είναι της πλάκας ιστορίες.
Πουθενά αλλού ανά τον κόσμο, δεν είχαν ανάλογες ανάγκες. Οι Βαβυλώνιοι και οι Ασσύριοι, αποδεδειγμένα πολλούς αιώνες πριν τους προγόνους μας, έχτιζαν ψηλά κτίρια και χαρτογραφούσαν τα άστρα, αλλά όλα κι όλα, αστρονόμους έχουμε μόνο εμείς, κανένας άλλος. Μην πούμε για τους Αιγυπτίους, όπου βρίσκουμε (πχ) την πρώτη προσπάθεια διπλασιασμού του κύβου, ή για το θαύμα του επανυπολογισμού των εκτάσεων των χωραφιών μετά τις πλυμμήρες του Νείλου. Άχρηστοι όλοι τους. Μόνο εμείς έχουμε υπάρξει άξιοι.
Να σας πως κάτι ρε παιδιά; Ακόμα και με τα λάθη που έχουμε κάνει ως λαός (όπως κάνουν όλοι οι λαοί), προσωπικά μου αρέσει που έχουμε την συγκεκριμένη πολιτιστική κληρονομιά.
Το ερώτημά μου είναι, τι μας ενδιαφέρουν οι πολιτιστικές κληρονομιές των υπολοίπων;
Ή, γιατί να θέλω διαφορετική πολιτιστική κληρονομιά από αυτήν που ήδη έχω;
Ή μήπως, αυτή που έχω, τη μεταχειρίζομαι όπως της αξίζει; (εδώ γελάνε).
Να υπενθυμίσω, ότι μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι και η πληθώρα της αρχαιοελληνικής Γραμματείας, μην πως και για πολλούς αξιόλογους νεώτερους έως και σύγχρονους. Άραγε, πόσοι έχουν διαβάσει αυτούς που επικαλούνται, έστω και μέσω ίντερνετ; Έτσι από περιέργεια ρωτάω, διότι οι πηγές των «πολυμαθών» είναι συγκεκριμένες (όποιος ξέρει, ξέρει).
Αλλά ξέχασα, το ίντερνετ είναι για να λέμε ότι η σημαία της Ουρουγουάης αντιστοιχεί στην ελληνική διότι έχει ίδιο χρώμα, ίδιο αριθμό λωρίδων και το «μότο» Ελευθερία ή θάνατος. Τι κι αν η επανάσταση των Ουρουγουανών έναντι των Βραζιλιάνων (με σύνθημα το «δικό μας») ξεκίνησε μερικά χρόνια πριν τη δική μας, τι κι αν οι λωρίδες της σημαίας τους ως το 1830 ήταν 17 και όχι 9, τι κι αν τη δική μας σημαία (της Εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου του 1822, όπου καθορίστηκαν τρεις σημαίες και όχι μόνο μία) την άλλαξε ο Όθωνας, που ήρθε στην Ελλάδα «μόλις» το 1832, δηλαδή δύο χρόνια μετά την τελευταία τροποποίηση της σημαίας της Ουρουγουάης. Μια χαρά σημαία έχουμε κι έτσι όπως είναι, τρισένδοξη και ιστορική και που δεν ενδιαφέρεται για το πώς προέκυψε και σε ποιον (ή ποιος της) ομοιάζει.
Αν διαβάσετε το (ασύλληπτο ακόμη και για την εποχή μας) «1984», θα κατανοήσετε πολύ εύκολα ότι η αντικατάσταση της γνώσης με την επίφαση γνώσης, είναι ένα σημαντιό ζητούμενο. Η γνώση καλλιεργεί, δημιουργεί ανάγκη για ερωτήματα και τα ερωτήματα δεν δημιουργούν μόνο ανάγκη για απαντήσεις: δημιουργούν και ανάγκη για απαιτήσεις.
Αντιθέτως, η μπούρδα δημιουργεί απλώς μια ικανοποίηση ότι όλα τα ξέρουμε και τα ξέρουμε σωστά. Η μπούρδα είναι πάντα σωστή: όσες και να πεις, έχεις δίκιο και όσο περισσότερες πετάξεις, τόσο πιο σοφός είσαι. Και ως απόδειξη αυτού φέρνουμε ως επιχείρημα την αναγνωρισημότητα. Λογικό: ας πούμε πόσοι ξέρουν την Kim Kardashian πόσοι ξέρουν τον Richard Feynmann; Εδώ που τα λέμε, έχει ο Feynmann τα βυζιά της Kardashian; Ήρεμήστε λίγο ρε καρντάσια, ποιον τον χαιρετάει και τον Feynmann, τι εστί Feynmann…
Εξάλλου (και μεταξύ μας, τώρα…), αν κυκλοφορήσεις έξω, όλοι με έναν Πλάτωνα ή έναν Βολταίρο είναι στο χέρι, μη λέμε κι ό,τι θέλουμε. Η χώρα διαθέτει επίπεδο. Βέβαια αυτή η παγκόσμια τάση δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, η βλακεία αποτελεί σχεδόν καλλιεργήσιμο προϊόν. Κάπως έτσι έχουμε φτάσει στην εξής πορεία: τον 3ο αιώνα πΧ, ο Αρίσταρχος ο Σάμιος διατύπωσε την επαναστατική θεωρία (αλλά δυστυχώς τότε δεν υπήρχε ίντερνετ) ότι η γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο. Τον 16ο αιώνα μΧ, ο Γαλιλαίος παραλίγο να καεί στην πυρά για παρόμοιες ιδέες του. Τον 21ο αιώνα, ακμάζει η ιδέα της επίπεδης γης, φρούτο που καλλιεργείται και στα ελληνικά χώματα εδώ και καιρό, εμ επιχειρήματα σαν τα αρχικά οπυ θέσαμε: αφού δεν βλέπω καμπυλότητα, δεν υπάρχει καμπυλότητα. Βέβαια κάπως έτσι, δεν θα έπρεπε και ο πλανήτης να έχει 7 δις κόσμο, αφού δεν τους βλέπουμε όλους, αλλά ας αφήσουμε τα πολλά πολλά.
Άρα που καταλήγουμε;
Ότι δεν είναι κακό να ανοίγουμε κανά βιβλίο που και που ώστε να ξεστραβωνόμαστε, δεν θα πάθουμε τίποτα. Στην ανάγκη, αν δυσκολευόμαστε με τα βιβλία, υπάρχει θησαυρός γνώσεων και στο διαδίκτυο, το οποίο δεν είναι μόνο για τσόντες, αστεία βίντεο με γάτες και συσχετισμούς της βούρτσας με το ομόηχό της. Και ας αφήσουμε, επιτέλους, και κανάν άλλο λαό να έχει κάνει κι αυτός κάτι, δεν θα πάθει τίποτα ο εγωϊσμός μας αν παραδεχθούμε ότι δεν τα κάναμε εμείς όλα πρώτοι.
Κι όσον αφορά τις αυθεντίες, όπως λέει κι ο Γεωργίου, όχι άλλα πλυντήρια…..
