Η μουσική απέναντι στον τρόμο και την βία I Sons Of Football

Η μουσική μας φανερώνει καθημερινά την αληθινή της πλευρά και αξία στη ζωή μας. Βρίσκεται δίπλα μας, συνδυασμένη απόλυτα με τις όμορφες ή σκοτεινές μας στιγμές. Ορισμένες φορές, αποτελεί το μέσο και ίσως μία προστατευτική ασπίδα ενάντια στο κακό. Ενδεχομένως, οι περισσότεροι άνθρωποι αδυνατούν να απαντήσουν στο ερώτημα: από που προέρχεται το συναίσθημα της κακίας που καταβάλλει τον άνθρωπο και σε τι αποσκοπεί. Εδώ, λοιπόν, λαμβάνει μέρος η ουσιώδη προσφορά της μουσικής στη προσπάθεια να διατηρήσει τον άνθρωπο ενωμένο κάτω από το παγκόσμιο σύμβολο της ειρήνης. Αναλαμβάνει ρόλο αντίστασης απέναντι στον τρόμο και τη βία που προξενεί σήμερα η τρομοκρατία και ο πόλεμος.

Ζούμε σε μία εποχή, λοιπόν, που οι τρομοκρατικές ενέργειες μαστίζουν τις κοινωνίες μας. Πόλεμοι, με μοναδικό σκοπό το χρήμα, την εκμετάλλευση και με γνώμονα το απώτερο οικονομικό κέρδος. Βομβιστές, στρατοί, άνθρωποι χωρίς καρδιά με μόνη παρηγοριά το όπλο, σπέρνουν τον φόβο και τον θάνατο. Οι απώλειες ανθρώπινων ψυχών δεν μπορούν να αναπληρωθούν, καθώς ο πόνος παραμένει δυσβάσταχτος. Η μουσική δηλώνει δυναμικό παρών και μέσα από το κουράγιο των ανθρώπων ζωντανεύει μπροστά μας. Οι περιπτώσεις τρόμου και βίας είναι πολυάριθμες και σε αυτό το σημείο και έπειτα θα παραθέσουμε βάσιμα παραδείγματα, στα οποία η μουσική έδειξε την έμπρακτη συμπαράστασή της στο πληγωμένο άνθρωπο.

To μακελειό του Μάντσεστερ το 2017 αποτέλεσε μία μαύρη σελίδα της ανθρωπότητας. Οι νεκροί της επίθεσης έφτασαν τους 22 και βύθισαν την Αγγλία σε βαθύ πένθος. Υπήρξε, βέβαια, μία εκ των δεκάδων φονικών επιθέσεων κατά καιρούς, που έλαβαν χώρα σε Βαρκελώνη, Λονδίνο, Βερολίνο, Παρίσι, Μπουρκίνα Φάσο κ.α. Ακόμη και ο ατελείωτος πόλεμος στη Συρία προστίθεται στα σημερινά μακάβρια γεγονότα και σχετίζεται άμεσα με τη σκληρή πραγματικότητα. Αμέτρητοι χαμοί με τους υπεύθυνους να στοχεύουν στον εκφοβισμό του ανθρώπου, την αναρχία και την εγκατάλειψη κάθε ιδεώδους που απαρτίζει το ανθρώπινο είναι μας.

Ωστόσο, στη περίπτωση του Μάντσεστερ ο άνθρωπος έκανε ένα βήμα μπροστά. Ως απλός πολίτης, χωρίς εκφοβιστικά μέσα και αντίστοιχες απειλές. Στάθηκε γενναίος απέναντι στη τρομοκρατία. Έχοντας ως μοναδικό όπλο την ίδια την μουσική, τον λόγο του ενάντια στο ασύμφορο κακό. Σύσσωμοι, λοιπόν, οι πολίτες του Μάντσεστερ απέδωσαν στεφάνια ως φόρο τιμής στη μνήμη των αδικοχαμένων πολιτών τους, εκφράζοντας τη συμπόνοια τους και με τον λόγο της μουσικής τραγούδησαν το διαχρονικό Don’t look back in anger στη μνήμη των νεκρών. Την αρχή ξεκίνησε μία γυναίκα πολίτης. Έπειτα, το πλήθος ακολούθησε τους στίχους των τραγουδιών, φωνάζοντας με αυτό τον τρόπο υπέρ της ζωής, της ανθρωπιάς και της ειρήνης ανάμεσα σε όλα τα έθνη. Όπως μας υπενθυμίζει και η μουσική δημιουργία των Oasis, εκείνη την ημέρα κανείς τους δεν γύρισε την πλάτη στο φαινόμενο της τρομοκρατίας, στο θυμό και την αδικία που ένιωθαν. Μία διαμαρτυρία άξια σεβασμού. Μία κατά μέτωπο επίθεση σε αυτούς που δεν υπολογίζουν στη ζωή και στο σκοτάδι που εκπροσωπούν.

Οι άνθρωποι όλου του κόσμου αγκάλιασαν τη συγκινητική προσπάθεια των Άγγλων. Ταυτίστηκαν μαζί τους και στάθηκαν στο πλευρό τους με μηνύματα συμπαράστασης. Μέσα από τα τραγικά εγκλήματα της τρομοκρατίας κατά της ειρήνης των ανθρώπων, ακολούθησαν πολυάριθμοι αγώνες με τη μουσική να βρίσκεται συνεχώς στο προσκήνιο. Συνοδοιπόρος στον αγώνα του ανθρώπου και κάθε καλλιτέχνη, που θέλει να εκφράσει και να εξωτερικεύσει το συναίσθημα και τις πεποιθήσεις του στο μείζον αυτό ζήτημα. Μολονότι κυριάρχησε αμφιβολία, αβεβαιότητα και ανασφάλεια για την ανθρώπινη ζωή, δεν αναβλήθηκε κανένα μεγάλο επερχόμενο φεστιβάλ ή γεγονός από το χρονικό σημείο των επιθέσεων και μετά.

Γυρίζοντας πίσω το χρόνο στεκόμαστε στο δυστυχές γεγονός της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, το οποίο στοίχισε άδικα σε χιλιάδες Αμερικάνους τη ζωή τους. Τις επόμενες μέρες ακολούθησε ένας αγώνας δρόμου από τα ΜΜΕ και κυρίως από ραδιοφωνικούς σταθμούς για να επαναφέρουν την ελπίδα και τη σιγουριά στη ζωή των πολιτών. Οι άνθρωποι, λοιπόν, άρχισαν να συγκεντρώνουν και πάλι το κουράγιο τους με τη βοήθεια των μουσικών μηνυμάτων. Ειρηνιστικά τραγούδια, όπως το Imagine του John Lennon σηματοδότησαν μία νέα αρχή αισιοδοξίας. Παράλληλα, έκαναν την εμφάνιση τους τραγούδια που ενίσχυαν το πατριωτικό συναίσθημα ως προς τη χώρα, όπως America the beautiful του Ray Charles ή God bless America. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί έθεταν στόχο την τόνωση του χαρακτήρα και ηθικού κάθε πολίτη.

Όσο κάνουμε βήματα πίσω στο παρελθόν, συναντάμε όλο και περισσότερα συμβάντα, στα οποία η μουσική αντιστάθηκε σε πολέμους και βία και έπαιξε ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης. Ένα από αυτά ήταν ο Πόλεμος του Βιετνάμ, ο οποίος διήρκεσε 19 ολόκληρα χρόνια. Ο αγώνας μουσικών καλλιτεχνών με αντιδράσεις και μουσικές δημιουργίες υπήρξε ασταμάτητος, προκειμένου να κατευνάσουν το πνεύμα του πολέμου και της διχόνοιας που απειλούσε δειλά και πάλι την ανθρωπότητα. Τραγούδια εμφανώς κατά του πολέμου και με έμμεση παράκληση να δοθεί ένα τέλος, όπως το We gotta get out of this place των Animals, το Give me Love του George Harrison, το Revolution των Beatles, το Letter απ’ τους Box Tops, The dock of the Bay του Otis Redding, το Blowin’ in the Wind του Bob Dylan ή το Fortunate Son των Creedence Clearwater Revival. Εκτός από  μνημειώδη τραγούδια, έλαβαν μέρος διαμαρτυρίες διάσημων μουσικών και ιδεολόγων περί ενός ενωμένου κόσμου. Η χαρακτηριστική bed – in διαμαρτυρία των Lennon και Yoko Ono και οι επιτυχίες τους, Give peace a Chance και Imagine, έδωσαν το έναυσμα για μία επίθεση ευθέως στα πολεμικά πλάνα του αμερικανικού έθνους. Παρότι η ενέργεια τους κρίθηκε ακραία και υπερβολική, ήθελαν με αυτό τον τρόπο να αφυπνίσουν και να κινητοποιήσουν την τυφλή κοινωνία απέναντι στη πολεμική βία. Πολλοί μάλιστα συσχέτισαν το αείμνηστο τραγούδι του Jim Morrison, The End. Το σύγκριναν ότι ταιριάζει τον επίλογο του πολέμου. Ένα τέλος περίεργο, μελαγχολικό, όχι ιδιαίτερα χαρούμενο, καθώς άργησε να έρθει και έως τότε υπήρξε μεγάλος αριθμός θυμάτων.

Φτάνοντας στο τέλος, επισημαίνουμε μία ακόμη τραγική ιστορία με πρωταγωνιστή το κατατρεγμένο άνθρωπο, την μουσική και τις τέχνες. Η συγκεκριμένη προέρχεται από τις σκοτεινές μέρες της χιτλερικής δυναστείας. Κεντρικά πρόσωπα είναι οι εκδιωγμένοι Εβραίοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τερεζίν στη Τσεχία το 1942, οι οποίοι κατάφεραν να αναπτύξουν τέχνες και μουσική μέσα στα άχρωμα και σκούρα δωμάτια του στρατοπέδου. Παρά τις απαγορεύσεις και την αυστηρότητα του καθεστώτος σε τέτοιου είδους θέματα, υπήρξε μία γενική χαλάρωση από πλευράς στρατιωτών. Βέβαια, αυτό συνέβαινε, καθώς γνώριζαν ότι το επερχόμενο τραγικό τέλος αυτών των ανθρώπων.

Έτσι, λοιπόν, διάφοροι κρατούμενοι καλλιτέχνες κατόρθωσαν να οργανώσουν θεατρικά έργα και μουσικές βραδιές εντός της φυλακής. Το λεγόμενο μουσικό κίνημα της Τερεζίν, το οποίο ευθύνεται για τη διοργάνωση χορωδιών, όπερας και συνθέσεων μεγάλων καλλιτεχνών, όπως Μότσαρτ, Μπετόβεν, Μπαχ κ.α. Επιπλέον, προέκυψε γραφή νέων έργων με κύρια έμπνευση τις κακουχίες και την καταπίεση που δέχονταν αυτοί οι άνθρωποι. Παρατηρείται, λοιπόν, ότι άλλη μία φορά η καλλιτεχνική δημιουργία του ανθρώπου δεν γνωρίζει εμπόδια ή όρια. Ακόμη και στα πιο φρικτά μέρη του κόσμου, η πολιτιστική άνθηση αναδύεται και προσδίδει χρώμα σε οτιδήποτε επισκιάζει τη ζωή. Άλλωστε, η μουσική και οι τέχνες αποτελούν έναν χώρο ελευθερίας κάθε ατόμου. Πηγάζεται ένας φυσικός αισθητισμός. Προερχόμενος από τα ψυχικά μας χαρακτηριστικά, τα οποία τα εξωτερικεύουμε, αποκτώντας τη δική τους μοναδικότητα και αυτονομία ανάμεσα μας.

 

Sons Of Football

Διαβάστε Περισσότερα