Τάσος Μαρκουίζος «Ιαβέρης»: «Σύμπτωμα είναι η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη και συνέπεια ο θάνατος και η αναπηρία» |Δ. Παπασυμεών
Ο Τάσος «Ιαβέρης» Μαρκουίζος θεωρείται ως ο ταχύτερος Έλληνας οδηγός αγώνων, που «κοίταζε» στα ίσα τα μεγάλα ονόματα της εποχής του, όπως ήταν ο Walter Röhrl, ο Björn Waldegård κ.α.
Τώρα λίγο πριν τα 74 του χρόνια (23/6/1948) έχει αφιερώσει όλη του τη ζωή πάνω στην οδική ασφάλεια και βροντοφωνάζει πως εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε παιδεία και δεν τον αδικούμε καθώς βλέπουμε πως τα τροχαία στην χώρα μας αντί να μειώνονται έχουν αυξηθεί τρομακτικά.
Πρώτη επαφή με το αυτοκίνητο
Κ. Μαρκουίζο περιγράψτε μας τα πρώτα σας βήματα στους αγώνες; Πώς και πότε ξεκίνησε η εμπλοκή σας;
Κοίταξε είναι λίγο παράξενο, γιατί μέχρι τα 21 μου δεν είχα κανένα ενδιαφέρον για τους αγώνες. Μέχρι εκείνη την εποχή δεν είχαμε κανένα αυτοκίνητο στην οικογένεια.
Εγώ ήμουν 2οετής στη Φυσικομαθηματική και κάποια στιγμή αποφάσισε η οικογένεια να πάρει ένα αυτοκίνητο, οικογενειακό, που εγώ ούτε ακολουθούσα, ούτε με ενδιέφερε και δεν μου άρεσε. Ούτε το ποδόσφαιρο, ούτε το αυτοκίνητο.
Μου λέει ένας φίλος, συμμαθητής μου, να πας να δεις τα NSU. Εκείνη την εποχή, αυτά τα αυτοκίνητα συμμετείχαν στους αγώνες.
Πήραμε λοιπόν το αυτοκίνητο, εγώ είχα μάθει να οδηγώ ένα Hillman, με πολύ υψηλό ρελαντί και τιμόνι με πολύ μεγάλα μπόσικα. Τέλος πάντων του κάναμε τεστ, εγώ δεν μπορούσα να το οδηγήσω μου έσβηνε.
Λέει ο Θεόδωρος Καρέλλης, που ήταν πωλητής τότε στην NSU, στον πατέρα μου, που μαζί είχαν βγάλει το δίπλωμα κι ο οποίος οδήγησε καλά το αυτοκίνητο, «κύριε Μαρκουίζο, ο μικρός δεν ξέρει τι του γίνεται».
Εν κατακλείδι το πήραμε το αυτοκίνητο. Είδαμε και πάθαμε να το πάμε από το συνεργείο στο σπίτι. Την πρώτη ημέρα έκανα 500χλμ. Τη δεύτερη μέρα το πήγα για σέρβις, την άλλη μέρα έκανα +1500χλμ. Τρελάθηκαν στην NSU. «Τι παλαβός είναι αυτός;». Κάνουμε και το δεύτερο σέρβις και μου λένε κάποια στιγμή οι φίλοι που ήξεραν από αγώνες «κάνε μας μία βόλτα μέχρι την ανάβαση Ριτσώνας».
Πάμε το βράδυ στη γέφυρα του Ευρίπου, ήταν και η Chevrolet, του Τζόνυ Πεσματζόγλου, κλώτσαγα τα λάστιχα που ήταν σαν βαρέλια. Έρχεται ένας άνθρωπος εκεί πέρα και λέει μες το σκοτάδι «έχεις τίποτα με το αυτοκίνητο μου και του κλωτσάς τα λάστιχα;». Ήταν ο ίδιος ο Πεσματζόγλου. Οπότε μαζεύτηκα εγώ και τον ρωτάνε οι φίλοι μου «θα κάνετε καμιά νυχτερινή διαδρομή;». Απάντησε καταφατικά οπότε αμέσως πήγαμε να τον δούμε.
Όπως ανεβαίναμε, πανικόβλητος εγώ, ακούω από πίσω μου θόρυβο με ελεύθερες εξατμίσεις, κάνω δεξιά, πατάω έναν βράχο, στραβώνω και το πάτωμα, αλλά το αμάξι δεν έπαθε τίποτα. Τελικά μείναμε όλο το βράδυ εκεί. Είδαμε και τους αγώνες και μουρλάθηκα.
Μουρλάθηκα τόσο που εγκατέλειψα το πανεπιστήμιο και συνεργάστηκα με έναν αντιπρόσωπο, στην Μιχαλακαπούλου, τον Γιώργο Βελίδη, όπου ήταν και ψιλοχορηγός κι άρχισα να ψιλοσυμμετέχω σε αγώνες. Αυτό είναι που λένε «Έρωτας ακαριαίος».
Κάποια στιγμή στην NSU, του Καρέλλη, βρέθηκε ο Κώστας Καββαθάς και μου λέει: «Ρε «Ιαβέρη» παλαβός είσαι και πας τόσο γρήγορα»; Ο Καρέλλης που γνώριζε ότι εγώ ήμουν κακός οδηγός, του απαντά «Συγνώμη αυτός είναι ο «Ιαβέρης;» ε δεν το πιστεύω ο χειρότερος οδηγός που έχω δει ποτέ».
Απλά για να καταλάβεις, ότι ήταν τέτοια η αντιστροφή μου, που απλά βρέθηκα στον χώρο που λατρεύω, μέχρι σήμερα, τον χώρο του μηχανοκίνητου αθλητισμού.
«Ιαβέρης»-«Μπούμπης» κι αγώνες
Σίγουρα θα σας έχουν ρωτήσει πολλές φορές το «Ιαβέρης» πώς προέκυψε;
Από τους «Άθλιους» του Βίκτωρος Ουγκώ. Γιατί το 1970 που άρχισα να τρέχω, υπηρετούσα τη θητεία μου στο ναυτικό κι απαγορευόταν από τους τότε νόμους, να βάζει, κάποιος που υπηρετεί σε κίνδυνο τη ζωή του κάνοντας επικίνδυνα αθλήματα.
Έτσι καθώς σκεφτόμουν τι ψευδώνυμο να βάλω κι επειδή είχα μεγάλες φαβορίτες, μου είχαν κολλήσει τα αδέρφια Βαγιωνή (Παύλος και Σήφης), πως έμοιαζα με τον Ιαβέρη.
Μέσα λοιπόν σε αυτά που σκεφτόμουν όπως «άνεμος», «πήγασος» κι άλλα, λέω «Ιαβέρης». Είναι και εύηχο-γρήγορο. Ουδέν μονιμότερον του προχείρου. Είναι το μοναδικό ψευδώνυμο που έχει μπροστά του το κύριε. Κ. «Ιαβέρη».
Τι θυμάστε από τους αγώνες;
Σε έναν αγώνα, ήταν με το NSU στο Ράλλυ Αττικο-Βοιωτίας. Ήταν αγώνας με βροχή, χώμα. Φτάναμε μέσα στην Αταλάντη. Εκεί «έγραψα» τον δεύτερο και τρίτο χρόνο, όπου ήταν η πρώτη μου φορά μέσα στον ανταγωνισμό. Έτρεχαν οι: Πεσματζόγλου (Opel), «Σιρόκο», Βουλιουρής ( μετέπειτα σταμάτησε να αγωνίζεται).
Εκεί είδα ότι με μηδέν εμπειρία μπορούσα να τα καταφέρω. Με αυτό το αυτοκινητάκι κάναμε κάποιους αγώνες.
Το 1971 κάναμε κάποιους αγώνες στο σιρκουί Τατοΐου, όπου αντιμετωπίζαμε την BMW 2002, Porsche 911 Carrera, Alpha Romeo GTA κτλ. Ε εκεί έβλεπες ένα NSU να είναι μπροστά και 200 μέτρα πιο πίσω να έρχονται όλα τα άλλα.
Λέγανε διάφοροι μέσα σε αυτούς οι: Γιώργος Λιβέρης και «Μπούμπης» που μετέπειτα συνεργαστήκαμε, «Κάτι θα έγινε. Θα έγινε κάποιο μπέρδεμα». Έλα ντε όμως που στον επόμενο γύρο τα 200 έγιναν 400, μετά 600 κι όπως καταλαβαίνεις απομακρυνόμουν.
Κάποια στιγμή έπαθα λάστιχο κι έμεινα. Σημασία έχει η διάρκεια του αγώνα. Δεν μου λέει τίποτα το ότι χάνεις κερδίζεις. Κερδίζεις πάντα αν περνάς καλά κι ό,τι κερδίζεις τον θαυμασμό ανθρώπων της χώρας σου κι ας μην έχεις λεφτά. Γιατί λεφτά δεν υπήρχαν.
Απλά είχα ένα αυτοκίνητο, όπως όλων των άλλων κι ήθελα να δώσω ένα κίνητρο ό,τι αφού μπορώ κι εγώ να το κάνω ας το δοκιμάσουν κι άλλοι.
Θέλω να μου μιλήσετε για την γνωριμία σας με τον Χρήστο Βαλασόπουλο (Μπούμπης)
Με τον «Μπούμπη» φτιάξαμε πολλά αυτοκίνητα και πρωτότυπα. Όπου φτάσαμε στο Ford Escort και στο Ράλλυ Ακρόπολις. Όπως σου είπα ήταν στον αγώνα νέων στο Τατόι. Στα πιτ μαζί του ήταν κι ο Κώστας Στεφανής, νεαρούλης κι αυτός. Ρωτάει ο «Μπούμπης» βλέποντας το NSU μπροστά «Κωστάκη ποιος είναι αυτός;», ο Στεφανής του λέει ο «Ιαβέρης». Απαίτησε να με γνωρίσει. Πριν όμως γίνει αυτή η κουβέντα εγώ είχα πάει το NSU να του κάνει μία ρύθμιση, γιατί μου είχαν πει μόνο ο «Μπούμπης» μπορεί να την κάνει.
Έτσι γνωριστήκαμε ασχοληθήκαμε, μου έφτιαξε και το Ford Escort για το Ράλλυ Ακρόπολις, πήραμε κάποιους τίτλους. Είναι χρυσός άνθρωπος, ένας φοβερός μηχανικός. Θα μπορούσε να σταθεί στο εξωτερικό σε επίπεδο Koreo, Ferrari, οπουδήποτε. Φοβερό μυαλό και πολύ ευγενικός άνθρωπος.
Γιατί δεν αξιοποιήθηκε;
Γιατί στην Ελλάδα δεν αξιοποιούνται οι αξίες. Γιατί για να αξιοποιήσεις κάποιον άξιο, πρέπει να είσαι άξιος εσύ. Ποιος κρίνει κι αξιοποιεί την αξία; Όχι μόνο δεν έχουν αξιοποίηση της αξίας, αλλά έχουν και το κόμπλεξ. Είναι το γνωστό του Έλληνα «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα».
Η καλύτερη σας στιγμή από τους ελληνικούς αγώνες;
Κοίταξε. Όλες μου οι εμπειρίες, αν δεν έμενα νωρίς που συνήθως έμενα, ήταν η διάρκεια του κάθε αγώνα. Όλοι οι αγώνες έχουν το δικό τους ενδιαφέρον κι ο αγώνας δημιουργεί ενδιαφέρον ανάλογα τον ανταγωνισμό.
Εγώ κυνηγούσα πάντα το άπιαστο. Δηλαδή ήμουν με ένα πολύ υποδεέστερο αυτοκίνητο και με αυτό χαιρόμουν να πιέζω και να περνάω πολλές φορές, υπερβολικά πιο γρήγορα αυτοκίνητα. Άρα αυτές οι στιγμές μου ήταν καλές.
Η χειρότερη;
Οι χειρότερες ήταν αυτές που εγκατέλειπα νωρίς. Μία από αυτές ήταν όταν είχαμε πάει στην Ιταλία, με προδιαγραφές να τα πάμε καλά και μείναμε στην 2η Ε.Δ. έχοντας κάνει μία εβδομάδα δοκιμές στου διαόλου τη μάνα στη Rizoma Alba. Αυτό ήταν μαχαιριά.
Για να καταλάβεις τη νοοτροπία που έχει ο Έλληνας, μου έλεγαν: «Πιο καλά να μείνεις στην αρχή, γιατί δεν φθείρονται τα ανταλλακτικά σου, δεν τρως τα λάστιχα σου, δεν χαλάς το αυτοκίνητο».
Μα εγώ ξεκινάω για να πάω να απολαύσω την κάθε διαδρομή, το κάθε δευτερόλεπτο της. Δεν με ενδιέφεραν οι τίτλοι. Με ενδιέφερε μόνο η διάρκεια ενός αγώνα. Αυτό ήταν το σημαντικό.
Η άποψη του κόσμου για τον «Ιαβέρη»
Σας θεωρούν ως έναν από τους ταχύτερους Έλληνες οδηγούς.
Η απόλυτη απάντηση είναι όσο το αυτοκίνητο λειτουργούσε καλά, για τους ελληνικούς αγώνες, ήταν γνωστή ότι ήμουν. Αυτό όμως που επιβεβαιώνει ότι ήμουν από τους ταχύτερους είναι στα Ράλλυ Ακρόπολις, όπου πέρασα 21 φορές τους παγκόσμιους οδηγούς.
Την απόλυτη ταχύτητα την έχω. Δεν ήμουν ο καλύτερος ή ο πιο οργανωμένος ή ό,τι λειτουργούσα με στρατηγική, όπως ο «Σιρρόκο». Αυτό είναι συνισταμένη πολλών πραγμάτων. Εγώ απολάμβανα την κάθε στιγμή μεγάλης ταχύτητας. Σε οποιοδήποτε σημείο του αγώνα. Μου έλεγαν «γιατί πας τόσο γρήγορα;». Κυνηγάω τον εαυτό μου.
Δηλαδή προσπαθώ να βελτιώσω την ταχύτητα μου. Γι αυτό και όταν βρέθηκα με τους ξένους κατάφερα να πραγματοποιήσω πολλές φορές τα καλύτερα περάσματα.
Άρα το ό,τι κυνηγούσατε τον εαυτό σας, ήταν αυτό που οδήγησε στο να επικρατεί αυτή η άποψη;
Κοίτα είναι το αντίστροφο από τις σημερινές γραμμές που έχουν σήμερα, όπου λένε ότι ο οδηγός ξεκινάει από μωρό. Σε λίγο θα οργώνουν με πιπίλα. (γέλια)
Τις εποχές των δεκαετιών ’70 κι ‘80 οι καλύτεροι οδηγοί, όπως οι Röhrl, Waldegård, Mikkola, Clark , όλοι αυτοί ήταν σχεδόν 30αρηδες. Με εξαίρεση τους Vatanen και Toivonen.
Τα αυτοκίνητα ήταν χωρίς τεχνολογικές υποστηρίξεις. Έπρεπε ο οδηγός να τα οδηγήσει, αξιοποιώντας, σαν αυτόν που κάνει τζούντο, την κινητική ενέργεια και τη μάζα του αυτοκινήτου, ώστε να βάζει το αυτοκίνητο σε ελεγχόμενη πλαγιολίσθηση. Γι αυτό και τα αυτοκίνητα έβλεπες να πηγαίνουν όλα στο πλάι, καθώς όταν πήγαιναν στην ευθεία δεν είχαν την ευστάθεια που έπρεπε. Άρα τα κοντρολάρεις με αυτόν τον τρόπο. Οπότε ήθελε εμπειρία συσσωρευμένη.
Εγώ ξεκίνησα αρκετά μεγάλος και ώριμος κι όπως σου είπα Φυσικομαθηματικά, σημαίνει ότι είχα και μερικές γνώσεις για το ποιοι νόμοι εφαρμόζονται πάνω στο αυτοκίνητο. Όπως τι σημαίνει: κινητική ενέργεια, ορμή, πλαγιολίσθηση, πρόσφυση, μεταφορά μάζας.
Είχα πάντα μότο ό,τι πιο εύκολη διαδρομή είναι η κατηφορική. Αυτό φαίνεται παράξενο γιατί φοβίζει σχεδόν όλους τους άλλους. Όταν πατάς γκάζι στην ανηφόρα μεταφέρεις το κέντρο βάρους μπροστά και πάει μονίμως η μούρη του πέρα δώθε.
Όταν κατεβαίνεις την κατηφόρα το αυτοκίνητο είναι τελείως ισορροπημένο και όταν αφήνεις γκάζι μεταφέρεται το κέντρο βάρους μπροστά, με αποτέλεσμα να υπάρχει πίεση από μπροστά, όποτε έχει καλύτερη ευστάθεια η μύτη, γιατί αν φύγεις με τα μούτρα δύσκολα μαζεύεται. Γι αυτό κι αν δεις όλα τα αυτοκίνητα πήγαιναν με το πλάι.
Άρα όπως καταλαβαίνεις αξιοποιούσα κι αυτές τις γνώσεις. Δεν μπήκα λυσσασμένος, να πλακωθώ, χωρίς να μην ξέρω τίποτα.
Φυσικά είχα εξόδους. Αν πηγαίνεις με ένα αυτοκίνητο που δεν έχει καθόλου τεχνολογικές υποστηρίξεις και πηγαίνετε στα όρια και χωρίς εμπειρία, κάποια στιγμή θα φας και την τούμπα σου. Με μειωμένες συνθήκες ασφάλειας. Δεν είχαμε καν Roll-Bar.
Ράλλυ Ακρόπολις
Σας γνώρισα μέσω των φιλμ του Νίκου Γραμματικόπουλου.
Αν δεν υπήρχε ο Γραμματικόπουλος δεν θα υπήρχε τίποτα. Έστω οριακά γιατί πιο πίσω από εκείνον δεν υπήρχε τίποτα. Μόνο φωτογραφίες με πυρίτιδα που έκανε μπαμ και χαμογέλαγες αν ήσουν εκεί. Λίγα μεν φιλμ αλλά τα λένε όλα.
Ποια είναι η γνώμη σας για τον εθνικό μας αγώνα που πέρυσι αναβίωσε στο WRC, το Ράλλυ Ακρόπολις;
Το Ακρόπολις είναι μία μικρο-Ολυμπιάδα ας πούμε. Προβάλει την χώρα σε όλον τον πλανήτη. Σκέψου ότι αυτό το πράγμα τι κάνει. Έχουμε 200-400 διαπιστευμένους δημοσιογράφους από όλον τον πλανήτη και προβάλλεται ο πολιτισμός και η κουλτούρα ενός λαού. Όχι του λαού υπηρέτη που είναι «ταβερνιάρης» κι εξυπηρετεί ή τα «καμάκια» που λένε «πάμε στην Μύκονο» γιατί ήξεραν οι άλλοι ότι θα βρουν γκόμενους κτλ.
Είναι λοιπόν η προβολή μέσα από τον πολιτισμό της τεχνολογίας. Έτσι που δείχνει πως η εν λόγω χώρα έχει την ικανότητα να οργανώνει, αλλά και ανθρώπους που συμμετέχουν σε αυτό το μηχανοκίνητο άθλημα κι ανεβάζει το επίπεδο.
Το Ακρόπολις στην εποχή μου γύριζε όλη την Ελλάδα. Από τη Λαρναία, Αλεξανδρούπολη και μέχρι κάτω την Καλαμάτα. Άρα ήταν μία κινητή προβολή των ωραίων.
Με το που είχε σταματήσει κάποια στιγμή από αδιαφορία και αστοχία των κυβερνήσεων, από κοστολόγια που δεν καταλάβαιναν τι κέρδος αποκομίζει στην χώρα. Το ό,τι ξανάρθε σε κάποιους έφερε μεγάλη ευτυχία.
Στα ράλλυ όταν επανήλθε το Ακρόπολις ξανακούστηκε η Ελλάδα. Έφερε τηλεθεατές, χάρις την Cosmote TV κι όποια κανάλια έχουν τα δικαιώματα κι όλος ο πλανήτης βλέπει το Ράλλυ Ακρόπολις. Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες χώρες, όταν προβάλλουν τα δικά τους ράλλυ.
Αυτό το είχαμε χάσει το ξαναπήραμε πίσω και το έχουμε και για την επόμενη χρονιά και πιθανόν να το έχουμε και για λίγο παραπάνω. Ίσως να πάει και κάποια στιγμή στην ημερομηνία του, Ιούνιο κι όχι Σεπτέμβρη – Οκτώβρη. Εκεί θα οδηγηθεί αν όλα πάνε καλά.
Έτσι έχοντας το Ακρόπολις εδώ, έχεις κι ένα ακόμη στοιχείο προβολής της χώρας.
Καλά όταν τρέχατε εσείς γύριζε όλη την Ελλάδα
Μα όταν είχε 2500 χλμ. και σε Ε.Δ. 1500χλμ και το συνολικό μήκος ήταν 3-4000χλμ. δηλαδή 4 μερόνυχτα, ήταν μία τεράστια περιπέτεια.
Ήταν σκληρό και παραμένει σκληρό. Είχα διαβάσει δηλώσεις των Vatanen και Andersson πως θα ήθελαν να ξανατρέξουν εδώ. Είναι και η θέρμη του κόσμου που το αγκαλιάζει.
Πόσες φορές συμμετείχατε στον εθνικό μας αγώνα; Η καλύτερη σας στιγμή;
Καλά έχω κάνει μερικές που είχα πάει με το NSU κι έμεινα αμέσως. Ήταν με Ford, Alfa Romeo την «Ντόλυ» μια junior που είχα, η οποία έμεινε στο παρά τρίχα, γιατί της έφυγε η ρόδα και δεν μπορούσαμε να την μαζέψουμε. Θα ήμασταν 3οι γενικής, καλά δεν υπήρχαν 4οι. Τότε ήταν 1ος ο Walter Röhrl (Ascona), 2ος ο «Σιρόκο» (Alpine), 3ος εγώ και 4ος ένας Κύπριος, πολύ πίσω. Έμεινα εγώ αλλά θα μπορούσα όμως να είχα τερματίσει 3ος.
Δεν είναι οι επιδόσεις τόσο. Καλά πήγαινα. Γρήγορα πήγαινα. Ήμουν απειλιτικός. Το 1978 έτρεξα με το Escort που το τουμπάρισα στην Ριτσώνα και μέχρι να το μαζέψουν ξαναγυρίσαμε στην Αθήνα. Φύγαμε προς τα κάτω κι αφού το είχαμε μαζέψει ως προς ένα μεγάλο ποσοστό κερδίσαμε 4 Ε.Δ. με αντιπάλους τους Röhrl, Alén , Källström κι όλους αυτούς κι είχα άλλες 3 Ε.Δ. 2ος κι άλλες 3 Ε.Δ. 3ος. Δηλαδή 10 φορές προηγηθήκαμε και η ερώτηση είναι πως αν δεν είχαμε φάει τη τούμπα στην 1η Ε.Δ. θα μπορούσαμε να διεκδικήσουμε τη νίκη.
Την επόμενη χρονιά ξαναήρθαμε με ένα αυτοκίνητο «Μουλάρι» του Mikkola, όπου μπήκαμε στην Καλαμπάκα 2οι γενικής, μετά όμως είχε πάθει ζημιά και φάγαμε ένα χοντρό καπέλο, όπου πέσαμε πίσω και τερματίσαμε 5οι. Αλλά έχουμε κάνει άλλες 7-8 τοποθετήσεις στην τριάδα.
Το 1980 με ένα πιο αδύναμο αυτοκίνητο το γνωστό Escort MKII που δεν είχε καμία σχέση με τα Group 4, πήραμε την Πάρνηθα, γράψανε 3ο χρόνο στο Πλατανάκι προσπερνώντας ένα αυτοκίνητο, θα μπορούσα να μουν 2ος εκεί. Μετά έμεινε το αυτοκίνητο.
Αυτό είναι που σου είπα 21 φορές τουλάχιστον στο βάθρο του Ακρόπολις. Να χεις περάσει 7 φορές τους «θεούς» όλους. Τη δεύτερη φορά να έχεις περάσει όλους εκτός από έναν και την Τρίτη όλους εκτός από δύο κι αυτοί οι δύο να είναι οι «θεοί» του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλλυ με τα βαρύγδουπα ονόματα.
Ακούς σήμερα ονόματα όπως Fourmaux κτλ… είναι το ίδιο πράγμα; Όπως είναι ο Loeb κι ο Ogier τότε υπήρχαν 15 τέτοιοι.Roll, Vatanen, Mikkola, Waldergalnd, Andersson κτλ. Ήταν 15 «θεοί». Ήταν άλλο το επίπεδο.
Ήσασταν στο πρώιμο στάδιο της Group B, καθώς το 1982 δημιουργήθηκαν αυτά τα τέρατα.
Κοίτα έχω τρέξει και με Audi Quattro και με Renault 5, αλλά όχι σε Ακρόπολις, καθώς ήθελαν μεγάλη υποστήριξη κι αργότερα απαγορεύτηκαν. Αλλά έχω τρέξει σε τοπικούς αγώνες.
Το Ακρόπολις για μένα που λένε η φιλοσοφία των Ελλήνων οδηγών «Πάμε να τερματίσουμε» τι πάμε να τερματίσουμε; Ο θεατής που είναι εκεί πάνω δεν θα σου συγχωρήσει ποτέ ότι σέρνεσαι μπροστά του. Είτε γιατί δεν μπορείς «κι όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια» ή ότι θα μπορούσες και πας να πάρεις έναν τίτλο. Ξεκινάς την χρονιά σου και λες «αν θα πάρω ένα πρωτάθλημα»;
Εδώ το θέμα είναι ότι σε κάθε Ε.Δ. σε κάθε χιλιόμετρο, σε κάθε στιγμή πρέπει να απολαμβάνεις.
Το θέαμα είναι αποτέλεσμα ταχύτητας. Μπορεί να κάνεις «μπαντιές» σαν τον βλάκα. Δεν μου λέει τίποτα. Το θέμα είναι να περνάς θεαματικά και πολύ γρήγορα.
Εάν δεν κάνω λάθος έχετε συμμετάσχει πολλές φορές ως πλοηγός στον εθνικό μας αγώνα. Τον αγαπάτε….
Πολλά χρόνια. Κοίταξε να δεις χρειάζεται η εμπειρία ενός οδηγού για να δει γρήγορα, να κρίνει τις επικίνδυνες θέσεις, στις οποίες κάθονται οι θεατές για να μην διακοπεί ο αγώνας και το δεύτερο θέμα είναι να μπορείς να πείσεις αυτούς τους θεατές να φύγουν.
Όταν έβγαινα με το «0» τους έβαζα στις θέσεις τους, γιατί εκτός ότι μιλάγαμε υπήρχε κι ο σεβασμός. Είχα μαζί μου τον Λώρις με τον Μπάρντος και τους έλεγα τι θέλετε να διακοπεί ο αγώνας, ειδικά όταν έχεις και το ελικόπτερο από πάνω σου που ελέγχει.
Άρα εκτός από την ικανότητα να γνωρίζω τους κινδύνους είχα και την ικανότητα να διώχνω τον κόσμο. Δεν ήμουν ένας κριτής που τους έλεγε απλά να φύγουν και του απαντούσαν «Α παράτα με».
Συνεχίζω να ασχολούμαι πιο πολύ από τους αγωνιζόμενους γιατί τον αγαπάω αυτόν τον αγώνα. Θυμάμαι χρόνους, στιγμές, αθλητές, όπου φτάνεις σε μια ηλικία που αποφασίζεις να αφήσεις τόπο στα νιάτα και να μεταφέρεις την εμπειρία σου. Ο καθένας κάνει τον κύκλο του. Από κει και πέρα γίνεσαι γελοίος.
Όπως σου είπα άλλο να είσαι 30 κι άλλο 70. Έχουμε φτιάξει ένα Drive In στην Μαλακάσα. Έχουμε ένα μότο «Μάθε να σκέφτεσαι και να συμπεριφέρεσαι σαν οδηγός αγώνων».
Οι οδηγοί αγώνων δεν κάνουν αλητείες μέσα στον δρόμο. Δεν κάνουν με Ferrari και Porsche μαγκιές. Δεν κυνηγάνε τον κόσμο και σκοτώνονται. Στα Ράλλυ πάνε γρήγορα στις Ε.Δ. αλλά στις απλές διαδρομές ισχύει ο Κ.Ο.Κ. της εκάστοτε χώρας.
Εδώ δεν έχουμε αστυνόμευση, αλλά στο εξωτερικό όπως στην Ιταλία για παράδειγμα φεύγεις έχει όριο 50χλμ κι εσύ πηγαίνεις με 100χλμ σε σταματάνε και σε πετάνε έξω από τον αγώνα. Άλλο παράδειγμα σταματήσανε τον Kanhunnen με φαγωμένα λάστιχα στην Αγγλία κι ο Κ.Ο.Κ. εκεί λέει πως δεν πρέπει να κυκλοφορείς με φαγωμένα λάστιχα κι επίσης τον σταμάτησαν.
Αν το κάνεις εδώ θα γίνει πόλεμος.
Η ενασχόληση του με την ΟΜΑΕ
Ποια η γνώμη σας για την ΟΜΑΕ και τι πρέπει να κάνει η ομοσπονδία και το κράτος για να συνεχίσει το Ακρόπολις να έχει την παλιά του αίγλη όπως ήταν στην εποχή σας;
Κοίτα έχει αλλάξει η τροπολογία, η τεχνολογία, τα κοστολόγια, το οδήγημα είναι διαφορετικό, τα αυτοκίνητα σερνόντουσαν με τα πλάγια τώρα πάνε με την μύτη γιατί αυτό είναι το ταχύτερο.
Το τι να κάνει η ΟΜΑΕ και η πολιτεία είναι να προσπαθήσουν να συντηρήσουν το Ράλλυ Ακρόπολις.
Όσο για τον μηχανοκίνητο αθλητισμό πρέπει να γίνουν βήματα και να προσηλυτίσουν νέους ώστε να τους πουν «αυτό που θες για να κάνεις σπορ οδήγηση είναι ο χώρος του μηχανοκίνητου αθλητισμού».
Δεν μπορείς να βγεις έξω στο δρόμο και να κυνηγάς π.χ. στην Χαλκίδα τον κόσμο.
Λέω ότι ο μηχανοκίνητος αθλητισμός είναι άθλημα. Άθλημα είναι κι ο ακοντισμός. Άθλημα είναι και η τοξοβολία.
Έχεις δει μετά από μία ημερίδα να βγαίνει ο άλλος με το τόξο και να πετάει το βέλος την ώρα που ο άλλος έτρωγε και να καρφώνεται στην τσιπούρα; Ή να έχει βρει ένα σκουπόξυλο και να λέει «εγώ είμαι ο Κατσιούδης;» ή να κάνει άλμα 70 μέτρων και πηδάει πάνω από τις καρέκλες των μαγαζιών;
Όταν όμως βγει με το αμάξι του και κάνει παπαριές μπορεί να φάει παλαμάκια αντί για ξύλο. Είναι θέμα πολιτισμού, που ο πολιτισμός αυτός φαίνεται από τα θανατηφόρα που έχουμε, όπου είμαστε ο χειρότερος λαός.
Έχετε σκεφτεί να εμπλακείτε με την Ομοσπονδία; Γιατί όχι;
Σαν διοικητικό όχι. Εγώ είμαι οδηγός αγώνων δεν είμαι οργανωτής. Τι να τα κάνω εγώ τα διοικητικά; Μπορεί να με καλέσουν συμβουλευτικά όποτε θέλουν κι αυτό έχει γίνει κατά καιρούς.
Εκεί θα πω την άποψη μου για τα θέματα ασφάλειας, οργάνωσης, προβολής, ενημέρωσης των ανθρώπων, αλληλεγγύη μεταξύ των αγωνιζομένων. Δηλαδή συμβαίνει ένα ατύχημα και βλέπεις το αυτοκίνητο έξω από το δρόμο κι αντί να τρέξεις να γκρεμοτσακιστείς να δεις τι έπαθαν εσύ φεύγεις. Αυτό είναι λάθος.
Θα πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό είναι ένα παιχνίδι που είμαστε γνωστοί και φίλοι. Πρέπει να σταματήσεις να δεις αν είναι ΟΚ το πλήρωμα αλλιώς αν δεν είναι θα πρέπει να τρέξεις να προειδοποιήσεις τους άλλους οδηγούς, την γραμματεία κι αυτοί το νοσοκομειακό.
Όλο αυτό είναι μία παιδεία όπου και η ΟΜΑΕ και όλων των ειδών τα μηχανοκίνητα είτε αυτό λέγεται Formula 1 είτε WRC προβάλλουν την οδική ασφάλεια.
Κάντο λοιπόν δείξε το κοινωνικό κομμάτι κι όχι το ότι οι οδηγοί αγώνων είναι λυσσασμένοι και κάνουν αυτό που γουστάρουν. Απλά μπορούν να περάσουν το μήνυμα αν θέλετε να γίνεται οδηγοί αγώνων εκεί που γίνονται οι οδηγοί αγώνων κι όχι στους δρόμους.
Υπάρχει όμως η προοπτική για επίδοξους νέους οδηγούς αγώνων;
Από την στιγμή που έχει πέσει η οικονομία στην Ελλάδα με όλα αυτά που έχουν συμβεί. Όχι.
Αφού δεν υπάρχει βιομηχανία παραγωγής αυτοκινήτων. Πού και πού έρχονται κάποιοι χορηγοί, όπως εγώ είχα τον Κοντέλλη, η Toyota, η Datsun με τον Γιώργο Μοσχού και τον “Στρατισίνο”.
Αλλά δεν έχει καμία σχέση με επαγγελματισμό όλο αυτό. Αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί ούτε η κουλτούρα, η οικονομία πέραν των ανθρώπων που το κάνουν, δεν ενδιαφέρεται ο πολίτης. Η εξουσία σήμερα στην Ν.Δ. είναι ο πολίτης. Ούτε ο πολίτης ενδιαφέρεται, ούτε οι πολιτικοί που εκλέγει, γιατί τους εκλέγει με πονηρό τρόπο. Εδώ δεν ενδιαφέρονται για τον θάνατο στον δρόμο θα ενδιαφερθούν για το αυτοκίνητο;
Είδαν ότι ζωντάνεψε η προβολή της χώρας. Ότι υπάρχουν έσοδα. Ένα κοινωνικό επίπεδο. Ότι δεν είσαι τριτοκοσμική χώρα. Αυτό προσπαθείς να κάνεις, άρα θα έπρεπε να εκτιμηθεί δεόντως.
Έχετε οδηγήσει σε χώμα, άσφαλτο, πίστα, με όλων των ειδών αυτοκινήτων. Ποιο αμάξι έχετε αγαπήσει περισσότερο και γιατί;
Το Ford Escort γιατί ήταν το πιο διασκεδαστικό. Την εποχή των «θεών» με αυτό έχω κάνει τους χρόνους και το Audi Quattro ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρον αυτοκίνητο, όπως και το Renault 5 Turbo.
Σκεφτόμουν πριν στα διόδια που περνούσα τώρα, μου έλεγαν πολλές φορές «Γεια σου ΜΚ ΙΙ». Με αυτό έχω ταυτιστεί.
Συνοδηγοί σας υπήρξαν οι Κώστας Φερτάκης, Κώστας Στεφανής, Χρήστος Κουντουράκης, Αντρέας Αρκέντης, ΛώρηςΜελετόπουλος ( ΕΛ-ΕΜ ), Σάκης Καρανικολός, Γιάννης Αλβανός, Μαρία Παυλή Κορρέ, Σπύρος Κολτσίδας. Πείτε μας λίγα λόγια για τον καθένα.
Θυμάμαι ήταν και καμιά 30αριά συνοδηγοί για έναν ή δύο αγώνες. Δεν μπορώ να θυμάμαι την σειρά. Συνοδηγοί που κατάφεραν να υποστηρίξουν τον ρυθμό και την ταχύτητα, αποδεδειγμένα παγκοσμίου επιπέδου πολλές φορές, σημαίνει πως είχαν και την ικανότητα και βελτιώθηκαν και οι ίδιοι.
Τις γνώσεις που απόκτησαν τις μετέφεραν και σε άλλους οδηγούς. Είναι σίγουρα θετικό και είναι άνθρωποι που δούλευε το μυαλό τους. Υπήρχε ένας συντονισμός. Για να καταλάβεις σε ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο πρέπει και ο οδηγός και ο συνοδηγός να δίνουν και οι δύο το 100% τους.
Πρέπει να το ‘χει ώστε να γίνεται κατανοητός στον οδηγό. Εμένα όλοι με κάλυπταν. Όλοι αυτοί ήταν άριστοι κι είχαμε και καλές σχέσεις.
Σχολή Οδικής Συμπεριφοράς
Τι σας έκανε να παρατήσετε τους αγώνες και να στραφείτε στην καταπολέμηση των τροχαίων;
Επειδή είχα πάρα πολλούς ανθρώπους που ενθουσιάζονταν, έρχονταν να με ρωτήσουν, να πούμε δυο κουβέντες ή να πάρουν αυτόγραφο σε οποιοδήποτε αγώνα.
Θυμάμαι η πρώτη αφορμή που ξεκίνησε όλο αυτό ήταν ο Γιώργος, που μου διαφεύγει το επίθετο του. Ήταν αστυνομικός με οικογένεια, τον έβλεπα σε κάθε αγώνα και κάποια στιγμή δεν τον είδα. Δεν τον είδα μία δύο… πάω ρωτάω τον μηχανικό μου τότε «τι έγινε ο Γιώργος» και μου είπε ότι σκοτώθηκε σε τροχαίο. Ήταν μαζί με την οικογένεια του, εκείνη γλύτωσε αυτός όμως όχι.
Συνέβησαν αρκετά τέτοια. Οπότε λέω επειδή με σέβονταν και λέω την άποψη μου ότι είσαι ανόητος ή ηλίθιος ή ανήθικος όταν περνάς ένα κόκκινο και κάνεις έγκλημα από παράβαση και δεν έχεις την αυτοεκτίμηση ότι φεύγεις από το σπίτι και πρέπει να κάνω ότι μπορώ, επειδή είμαι ανεκτίμητος, αναντικατάστατος για τα παιδιά μου και την οικογένεια μου να γυρίσω σπίτι και να τους κάνω αγκαλιά…
Σκοτώθηκε τώρα ένας που ήταν στο χώρο τον καλλιτεχνικό. Η μαμά του κι ο μπαμπάς του τι θα κάνουν τώρα; Η κατάρα για μια οικογένεια είναι να θάψει παιδί.
Το να πεθάνει κάποιος 80χρονών δεν είναι κατάρα γιατί είναι φυσιολογικό αίτιο, όπως γίνεται τώρα με τον Covid-19 η οικογένεια θα το ξεπεράσει. Αλλά πες μου εσύ τώρα αν θάψεις έναν 15χρονο, 20 χρονο που έφυγε από τροχαίο πες μου πώς ξεπερνιέται αυτό;
Είναι μία γενοκτονία γιατί σκοτώνονται νέοι μεταξύ 10 και 29 πριν γεννήσουν. Αυτό είναι το κόστος γιατί παύει και η παραγωγική ηλικία. Εγώ μιλάω όμως για την αναπαραγωγική ηλικία. Πόσους νεκρούς, ανάπηρους και αγέννητους έχουμε; Αυτό είναι και δημογραφικό πρόβλημα.
Είμαστε μια χώρα που της λείπουνε τουλάχιστον 1,5 -2 εκατομμύρια πληθυσμού, από μία γενοκτονία που δεν νοιάζεται κανένας πολίτης, πολιτικός, ιερέας, της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Δεν είναι ανάγκη να έχει την δικιά μου αγωνία. Δεν αμφισβητώ τον εαυτό μου ό,τι έτσι πρέπει να είναι. Αλλά δεν ανησυχείς ότι κάποια στιγμή θα χτυπήσει το τηλέφωνο και να ακούσεις το χειρότερο;
Έτσι που λες μέσα από τα μηνύματα που παίρνω από τον κόσμο που μου λέει «είσαι ο μόνος που ονομάζει τα πράγματα με το όνομα τους».
Τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία γίνονται εντός κατοικημένης περιοχής που είναι με 40 χλμ. Να θυμίσω πως με 6 χλμ. έστειλε τον Γιάνκοβιτς στο αναπηρικό καροτσάκι. Η βίαιη ταχύτητα δεν σκοτώνει, αλλά η απότομη και βίαιη επιβράδυνση.
Εδώ δεν έχουμε καταλάβει πως εξουσία ασκεί ο πολίτης δια της ψήφο του. Αυτό είναι δημοκρατία. Όταν όμως ψηφίζει με ιδιοτέλεια, κουτοπονηριά, βόλεμα, μετάθεση, σβήσιμο κλήσεων, ο πολιτικός δεν κάνει τίποτα άλλο από το να τον κολακεύει ώστε να πάρει την επόμενη ψήφο του. Ο ίδιος δε είναι άθλιος, γιατί έχει εξουσία που την ασκεί λάθος.
Παράδειγμα; Ο Ιάσωνας Λαλαούνης είναι το παιδί που σκοτώθηκε έξω από την Βουλή, όταν ένα αμάξι της ασφάλειας έκανε μία παράνομη στροφή, που ακόμη και σήμερα την κάνουν. Για τον θάνατο του είχε τεράστια ευθύνη ο ίδιος, καθώς το κράνος που φορούσε δεν ήταν δεμένο, που σημαίνει ότι έφυγε. Όπως έγινε με τον Νάσση που αυτός παραβίασε κόκκινο, όμως το κράνος του βρέθηκε κάτω. Που σημαίνει δεν φόραγε. Πρόσεχε είναι εγκλήματα με πρόθεση.
Το εγχείρημα σας για την Σχολή Οδικής Συμπεριφοράς που έχετε;
Εδώ ενδιαφέρομαι για να αλλάξει ο πολιτισμός, η κουλτούρα. Να πάψουν να είναι ασεβής, αγενείς, μάγκες, τσαμπουκάδες, αγριεμένοι, ανάγωγοι, ανήθικοι, άθλιοι.
Δεν έχει σημασία τι αυτοκίνητο οδηγείς. Αν είσαι αλήτης θα σκοτώσεις με ότι κι αν έχεις. Είτε Ferrari είτε 2CV.
Θεωρείτε πως την σημερινή εποχή έχουμε καλούς οδηγούς αντάξιους του Ιαβέρη κι αν ναι ποιους έχετε ξεχωρίσει;
Κοίτα δεν μπαίνω σε αυτή τη διαδικασία. Εγώ πιστεύω πως με το πέρασμα των ετών υπάρχουν πολλοί οδηγοί που τρέχουν σε αναβάσεις, όπως η Ριτσώνα που τρέχουν πολλή γρήγορα.
Απλά δεν υπάρχει η κουλτούρα και το ενδιαφέρον να πάνε πιο μακριά. Εδώ το θέμα είναι να έχει παίξει μεγάλο ρόλο η προβολή, να υπάρχουν τα ΜΜΕ, να είναι ευθύνη του υπουργείου, της ΟΜΑΕ. Θα πρέπει να φέρεις οδηγούς ινδάλματα για να προσεγγίσεις τον κόσμο. Να έχεις κάνει προσπάθεια εύρεσης χορηγών.
Πώς θα τρέξει ο άλλος; Πάρε παράδειγμα εμένα. Εγώ από το πουθενά το αγάπησα και το έκανα πράξη. Αν εσύ το θες για να κάνεις φιγούρα…
Θέλει η εκάστοτε Ομοσπονδία να καθοδηγεί τους φέρελπις οδηγούς με ονόματα που έχουν γράψει κάποια ιστορία να βοηθήσουν και από αυτούς φυσικά εξαρτάται κι αν έχουν χρόνο.
Πρέπει να υπάρχει σοβαρή υποστήριξη των νέων και να καταλάβουν ότι είναι δύσκολο άθλημα. Δεν υπάρχει ταλέντο χεριών. Δεν υπάρχει «χεράς». Τις εντολές τις δίνει το μυαλό αν είσαι κενός εγκεφάλου ότι και να κάνεις αν κάτσεις απέναντι από τους ξένους εκεί σε θέλω.
Ποια είναι η αιτία ανάγνωσης ενός τροχαίου ατυχήματος;
Η ανοησία. Στο επιεικέστερο. Που ξεκινάει από την παιδεία κι οδηγεί σε μαγκιές και τσαμπουκάδες. Τι είναι η παιδεία; Δεν είναι το σχολείο. Το σχολείο είναι γνώσεις. Η παιδεία είναι η ηθική που διδάσκεσαι από τους γονείς σου και την οικογένεια σου.
Όταν ο μπαμπάς πίνει καφέ, μοιράζει μούντζες, παρκάρει σε διαβάσεις αναπήρων ή πεζοδρόμια;
Πάει 7 ετών βλέπει την τοπική αυτοδιοίκηση, αστυνομικούς, ιερείς να κάνουν το ίδιο τι θα κάνει μόλις πάρει το δικό του «όπλο» τι περιμένετε να κάνει;
Θα φερθεί σαν αλήτης. Όπως είναι ο μπαμπάς του, το σύστημα. Σου είπα και πριν δεν μπορείς να χεις γενοκτονία και να γυρίζεις την πλάτη σου.
Γιατί αυτή η γενοκτονία θα σκοτώσει τον δικό σου απόγονο κάποια στιγμή.
Γιατί εδώ και πολλά χρόνια είμαστε στις χώρες με τα περισσότερα τροχαία; Τι πρέπει να αλλάξει;
Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι η νοοτροπία μας, η παιδεία μας. Την εντολή θα έπρεπε να την είχε δώσει το κοινοβούλιο. Η Βουλή. Θα έπρεπε ένα μικρό ποσοστό να το είχαν δώσει για τον Covid-19 και το υπόλοιπο να δείχνει την μαμά του Νάσση και την μαμά του καθενός που θα περπατήσει πίσω από το φέρετρο του γιου της για να τρομάξουν οι άνθρωποι.
Να βάλεις την ανησυχία μέσα στο κάθε σπίτι, να αλλάξει η νομοθεσία και να είναι εγκλήματα με πρόθεση ή κακουργήματα με δόλο, καθώς όταν υπάρχει τροχαίο με εγκατάλειψη υπάρχει και δόλος. Να μπει στο σχολείο με ειδικούς δασκάλους εκπαιδευμένους ώστε να μεταφέρουν στα παιδιά συναίσθημα.
Δεν είναι αιτία ατυχήματος το ότι πέρασες με κόκκινο. Αιτία είναι ότι επέτρεψες στον εαυτό σου να το κάνεις. Άρα είσαι βλάκας.
Σύμπτωμα είναι η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη και συνέπεια ο θάνατος και η αναπηρία. Αυτό κανείς δεν το χει απαντήσει σωστά.
