Το ποδόσφαιρο των κορυφαίων -Τζοσέπ Γκουαρντιόλα | ΠΟΛΙΤΗΣ
Θέαμα, φάσεις, γκολ, πάνω-κάτω η μπάλα, είναι όλα αυτά που ο μέσος φίλαθλος αποζητά όταν κάθεται τις Κυριακές να παρακολουθήσει έναν αγώνα ποδοσφαίρου. Ωστόσο υπάρχει μία μερίδα θεατών που έλκεται από την καλή τακτική, από το”σκάκι” των προπονητών, από το πλάνο και τα συστήματα. Ένας εξ αυτών των προπονητών είναι και ο Πεπ Γκουαρντιόλα, ο νυν τερχνικός της Μάντσεστερ Σίτι, ο οποίος έχει αφήσει και συνεχίζει να αφήνει την δική του ιστορία.
Για να καταλάβει κανείς το ποδόσφαιρο του Γκουαρντιόλα, θα πρέπει πρώτα να αρχίσει να αντιλαμβάνεται το ποδόσφαιρο όπως ο Καταλανός κόουτς και να καταλάβει τις αρχές που το διέπουν.
Σε αντίθεση με το «συμβατικό», ο Πεπ δεν βλέπει το γήπεδο με βάση τις θέσεις των ποδοσφαιριστών του, αλλά ως χώρους. Αυτό σημαίνει πως αντιλαμβανόμενος τον χώρο στο γήπεδο, σκέφτεται τι θέλει να πάρει από τον παίχτη που θα κινηθεί εκεί, και έτσι φτιάχνει το πλάνο του. Με απλά λόγια, δεν είναι ανάγκη για τον Πεπ να βάλει μπροστά αριστερά ένα αριστερό εξτρέμ, αλλά είναι ανάγκη για όποιον παίχτη βρεθεί εκεί να μπορεί να ανταπεξέλθει τακτικά και να κάνει αυτά που πρέπει. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που πολλοί ποδοσφαιριστές του Γκουαρντιόλα καταφέρνουν να βγάλουν τις αρετές τους σε διάφορες θέσεις, αλλά και ο λόγος που όλοι πρέπει να μπορούν να τα κάνουν όλα, με αποτέλεσμα να βλέπουμε τον τερματοφύλακα να μπορεί να πασάρει, ή τον αριστερό μπακ να κόβει σαν κυνηγός μες στο κουτί. Χαρακτηριστικό ότι το ‘9’, ο Πεπ δεν το βλέπει ως μία θέση που πρέπει να βρίσκεται το Σέντερ Φορ για να σκοράρει, αλλά ως έναν χώρο όπου ο παίχτης που θα βρεθεί πρέπει να είναι ευέλικτος, ευκίνητος και με καλή αντίληψη.
Επόμενη αρχή του Καταλανού τεχνικού είναι η εκμετάλλευση όλου του πλάτους του γηπέδου. Στόχος αυτού είναι να “τεντώσει” τον αντίπαλο, ώστε να ανοίξουν χώροι στον άξονα και να κυκλοφορεί καλύτερα η μπάλα. Αυτό ο Πεπ το καταφέρνει με δύο τρόπους. Είτε με τον συμβατικό τρόπο, όπου το εξτρέμ κλείνει προς τα μέσα και ο μπακ βαίνει δρομέας πάνω στον ασβέστη, είτε έχοντας πάντα παίχτη κολλημένο στον ασβέστη, συνήθως τα εξτρέμ.
Τρίτη βασική αρχή του Πεπ είναι η δημιουργία και εκμετάλλευση χώρων. Χώρος, μία λέξη που κυριαρχεί στο λεξιλόγιο του Καταλανού κόουτς, μία λέξη την οποία μαθαίνει καλά κάθε ποδοσφαιριστής που έχει περάσει από τα χέρια του. Τι σημαίνει όμως η δημιουργία και εκμετάλλευση χώρων. Κάθε παίχτης έχει στόχο να δημιουργήσει χώρους στο γήπεδο, αλλά και να κινείται όπου υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι. Για να το καταλάβουμε καλύτερα, μπορούμε να ανατρέξουμε στην απάντηση που είχε δώσει ο Κέβιν Ντε Μπρούινε, όταν ρωτήθηκε σε τι θέση παίζει. “Έτσι όπως παίζεται το σύγχρονο ποδόσφαιρο, δεν θα έλεγα ότι είμαι κάτι συγκεκριμένο. Παίζω όπου υπάρχει χώρος, όπου μου επιτρέπουν οι αντίπαλες άμυνες. Αν πρέπει να με κατατάξετε κάπου, θα έλεγα ότι είμαι Κεντρικός Μέσος.”
Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές διάφοροι ειδικοί αδυνατούν να προσδιορίσουν ςο ποδόσφαιρο και το σύστημα της ομάδας του Καταλανού (της Σίτι εν προκειμένω). Επειδή οι παίχτες παίζουν σε ότι χώρο τους δίνει η άμυνα, και όχι κάτι συγκεκριμένο. Αυτό είναι, ωστόσο, και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο Γκουαρντιόλα και θα δούμε παρακάτω.
Ο Κέβιν τα είπε όλα. Περιέγραψε με μία πρόταση τον Πεπ. Δεν τον ενδιαφέρει τι γράφει το βιογραφικό ενός παίχτη ή τι θέση έπαιζε στην προηγούμενη ομάδα του. Τον ενδιαφέρουν μόνο τα χαρακτηριστικά των παιχτών του, καθώς και το πως, το που και το πότε θα μπορεί να τα εκμεταλλευτεί. Όλα αυτά έχουν έναν στόχο. Να κρατήσει η ομάδα του όση περισσότερη κατοχή γίνεται. Κατοχή, το ρεζουμέ της όλης υπόθεσης για τον Πεπ. Θεωρεί ότι όση περισσότερη μπάλα κρατάει, τόσες λιγότερες ευκαιρίες δέχεται και τόσες περισσότερες δημιουργεί. Η εξασφάλιση της κατοχής και της ομαλής κυκλοφορίας της μπάλας επιτυγχάνεται με την οργανωμένη πίεση ψηλά, ώστε να ωθήσει τον αντίπαλο σε λάθος ή γιόμα, με την ομάδα να λειτουργεί πάντα ως εννιαίο σύνολο (αμυνόμαστε και επιτιθόμαστε και οι 11 μαζί), αλλά και με συνεχείς υπεραριθμείες στις ζώνες του γηπέδου, ώπου υπάρχουν χώροι.
Όλα αυτά απαιτούν συγκεκριμένα στοιχεία από τους ποδοσφαιριστές. Το κυριότερο είναι η αντίληψη του χώρου, του γηπέδου και της θέσης του εκάστοτε συμπαίκτη, ώστε να μην χαλάσει το πλάνο. Η υψηλή τεχνική κατάρτιση, η γρήγορη σκέψη και ευφυία, τα πνευμόνια, η ταχύτητα και η ακρίβεια στις πάσες είναι επίσης σημαντικά στοιχεία που θέλει να βλέπει ο Πεπ από τους παίχτες του.
Το μυαλό του μάστερ του τίκι τάκα έχει εφεύρει καινοτόμα συστήματα ανά τα χρόνια, συστήματα η εφαρμογή των οποίων έχει καθηλώσει τους θεατές. Το πρώτο εξ αυτών είναι το “ψευτοεννιάρι”. Απόρροια των παραπάνω αρχών που αναφέρθηκαν. Όπως είπαμε, ο Πεπ δεν σκέφτεται συμβατικά, δεν σκέφτεται ότι “εκεί θα παίξει ένα δεξί μπακ”, “εκεί θα παίξει ένα εξτρέμ”. Έτσι και το ψευτοεννιάρι, τακτική που είδαμε για πρώτη φορά στην Μπαρτσελόνα, με τεράστια επιτυχία μάλιστα. Ο Καταλανός το εξέλιξε ανά τα χρόνια, ωστόσο αξίζει να δούμε πως λειτουργούσε και πως λειτουργεί. Βασικός στόχος τότε, ήταν να τραβήξει αμυντικό ο Μέσσι, ώστε να ανοίξει χώρος για το εξτρέμ να κάνει κίνηση και βγει μόνος του με το τέρμα. Αν ο αμυντικός δεν ακολουθούσε, τότε ο Μέσσι ήταν ελεύθερος να πάρει μπάλα και να αναπτύξει το παιχνίδι. Σήμερα ωστόσο, ο ρόλος του ψευτοεννιαριού έχει αλλάξει άρδην, όπως βλέπουμε και στην Μάντσεστερ Σίτι. Πλέον την θέση αυτήν καταλαμβάνει ένας παίχτης ο οποίος διαθέτει εξαιρετική τεχνική κατάρτιση και μπορεί να πασάρει. Ο λόγος? Επειδή πλέον η θέση αυτή είναι για τον Πεπ μία ακόμα ευκαιρία να βάλει μέσα παίχτη που θα συνεισφέρει στην κυκλοφορία της μπάλας.
Το δεύτερο σημαντικό σύστημα που έφερε ο Πεπ Γκουαρντιόλα είναι του “ψευτομπακ” ή αλλιώς inverted fullback. Ένα σύστημα που πρώτη φορά είδαμε στην Μπάγερν Μονάχου, με τον Φίλιπ Λαμ. Ο Γερμανός Θρύλος «ξέφυγε» από τον ρόλο του συμβατικού μπακ που ήξερε μόνο να τον ασβέστη σε άμυνα και επίθεση. Ο Πεπ του έμαθε το κέντρο, με αποτέλεσμα ο Λαμ στην φάση ανάπτυξης της Μπάγερν να μετατρέπεται σε «έξι» και να δημιουργεί αριθμητικό πλεονέκτημα στο κέντρο. Τέτοιο ρόλο έχει σήμερα ο Ζοάο Κανσέλο στην Σίτι, ρόλο που φέρνει εις πέρας με τεράστια επιτυχία, όντας ίσως ο πολυτιμότερος ποδοσφαιριστής για το σύστημα του Γκουαρντιόλα.
Ωστόσο, όπως κάθε τι στην ζωή, έτσι και ο Καταλανός τεχνικός έχει τα αρνητικά του. Το πρώτο εξ αυτών είναι ίσως η έλλειψη plan B. Όταν το plan A χαλάει, βλέπουμε ότι στις ομάδες του Καταλανού υπάρχει πρόβλημα. Ναι, αλλαγές γίνονται, και σε πρόσωπα και σε σχηματισμό, αλλά επί της ουσίας το ποδόσφαιρο δεν αλλάζει. Αν το παιχνίδι δεν βγαίνει από τον άξονα, όπως θέλει ο Πεπ, μπορεί να γίνουν αλλαγές στα συστήματα, αλλά επί της ουσίας ο στόχος θα παραμείνει ίδιος, να παίξει από τον άξονα.
Δεύτερο μείον του τεχνικού της Μάντσεστερ Σίτι είναι η εμμονή με συστήματα και αρχές, ακόμα και όταν αυτά δείχνουν να μην λειτουργούν όπως περιμένει. Αυτό φαίνεται σήμερα στις κλειστές άμυνες. Η Μάντσεστερ Σίτι έχει δείξει να αντιμετωπίζει πρόβλημα με τις κλειστές άμυνες, είτε μιλάμε για παρκαρισμένο πούλμαν, είτε για άμυνες συμπαγείς, όπως της Τσέλσι. Τέτοιες άμυνες αντιμετωπίζονται είτε προσπαθώντας να τις ανοίξεις με παίχτη στα πλάγια, συνήθως τον εξτρέμ, κάτι που δεν δείχνει να λειτουργεί σήμερα διότι οι ομάδες προτιμούν να αφήνουν ελεύθερη την πλευρά και να βλέπουμε την χαρακτηριστική βαθιά μπαλιά του Κανσέλο προς τον Μάχρεζ, είτε με μπούκες στο ένας με έναν από τα εξτρέμ, που με τον ντεφορμέ Στέρλινγκ ή τον Μάχρεζ που κλείνουν δύο πάνω του δεν μπορεί να δουλέψει, συν ότι ο Πεπ δεν είναι μεγάλος φαν των ατομικών ενεργειών. Ο τρίτος τρόπος είναι να παίξεις το παιχνίδι του αντιπάλου και να τροφοδοτήσεις το σέντερ φορ με σέντρες που θα τις τελειώσει και θα τιμωρήσει την αντίπαλη άμυνα.
Η λέξη κλειδί εδώ είναι το σέντερ φορ. Ο Γκουαρντιόλα εμμένει στην τακτική αυτή του αλόγιστου τίκι τάκα και της κατοχής έξω από το κουτί που στόχο έχει να σπάσει την άμυνα, ωστόσο την σήμερον ημέρα που οι άμυνες ζώνης έχουν εξελιχθεί και πλέον το «σύστημα Γκουαρντιόλα» είναι αντιμετωπίσιμο, η απουσία σέντερ φορ είναι εμφανής.
Αυτός είναι ο Τζοζέπ Γκουαρντιόλα, ο Καταλανός τεχνικός που ομολογουμένως δημιουργεί σούπερ ομάδες που παίζουν σούπερ ποδόσφαιρο. Ένας προπονητής που προτιμάει το ριστάρτ σε περιόδους κρίσης και που βοήθησε το ποδόσφαιρο να εξελιχθεί προς το καλύτερο! Ο προπονητής που συνδυάζει τις αρχές του passing game του απόλυτου ποδόσφαιρου και της κατοχής. Σε ευχαριστούμε για όσα έχεις δώσει στο ποδόσφαιρο πρωτίστως και στην Μάντσεστερ Σίτι δευτερευόντως!
ΠΟΛΙΤΗΣ
